مقایسه اثربخشی سه الگوی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر «مواجهه با خود»، «مواجهه با موقعیت» و «مواجهه با خود- موقعیت» در درمان اختلال هراس اجتماعی

هدف مطالعه حاضر، مقایسه اثربخشی سه الگوی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر «مواجهه با خود»، «مواجهه با موقعیت» و «مواجهه با خود- موقعیت» در درمان اختلال هراس اجتماعی بوده است. بدین منظور 24 آزمودنی مبتلا به اختلال هراس اجتماعی براساس «پرسشنامه هراس اجتماعی» (spin) و «مصاحبه بالینی ساختار یافته براساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی» (scid-iv) انتخاب شدند. 18 نفر از مبتلایان به طور تصادفی به 3 گروه آزمایش (در هر گروه 6 نفر) و 6 نفر به گروه کنترل اختصاص داده شدند. 3 گروه آزمایش بر اساس سه الگوی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر «مواجهه با خود»، «مواجهه با موقعیت» و «مواجهه با خود- موقعیت» تحت درمان قرار گرفتند و گروه کنترل در انتظار ماند. قابل ذکر است که وارسی ها نشان داد که چهار گروه از لحاظ ویژگی های جمعیت شناختی همتا بودند. آزمودنی ها قبل از شروع و بعد از اتمام و یک ماه و نیم بعد از اتمام مداخله/ انتظار، علاوه بر مقیاس هراس اجتماعی(spin)، مقیاس اضطراب اجتماعی لیبویتز (lsas-sr)، فرم کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی(bfne)، مقیاس اضطراب تعامل اجتماعی(sias)، پرسشنامه هراس اجتماعی(sps)، مقیاس تصویر خود منفی (nsps) و مقیاس فراوانی اجتناب هوشمندانه و ظریف (safe) را تکمیل نمودند. نتایج تحلیل اندازه گیری های مکرر، بیانگر تفاوت اثربخشی سه الگوی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر مواجهه با خود، مواجهه با خود-موقعیت و مواجهه با موقعیت در درمان اختلال هراس اجتماعی است؛ طوریکه نتایج نشان می دهد که در درمان اختلال هراس اجتماعی، اثربخشی الگوی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر مواجهه با خود بر اثربخشی الگوی درمان شناختی رفتاری مواجهه با خود-موقعیت و مواجهه با موقعیت برتری دارد. همچنین، اثربخشی الگوی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر مواجهه با خود-موقعیت به طور نسبی، مشابه اثربخشی الگوی درمان شناختی رفتاری مواجهه با موقعیت است.